Wystawa „Barwy łowickiego – tradycja i współczesność” prezentuje eksponaty ze zbiorów Muzeum w Łowiczu, które przybliżają kulturę i sztukę regionu od pocz. XX w po czasy współczesne. Zabytki, zgromadzone na wystawie ukazują bogactwo i różnorodność kultury duchowej i materialnej mieszkańców regionu zwanych Księżakami Łowickimi lub Łowiczanami. Byli to mieszkańcy wsi, położonych na terenach dawnego dominium arcybiskupów gnieźnieńskich, zwanego Księstwem Łowickim (stąd nazwa Księżacy). Obecnie region leży granicach powiatów: łowickiego i skierniewickiego i zamieszkują go potomkowie Księżaków.
Kluczem do prezentacji tradycyjnej kultury ludowej regionu, której kres położyła II wojna, światowa stały się wartości determinujące życie Księżaków: pejzaż i przyroda, dom i rodzina, świątynia i wiara, które w harmonijny sposób łączyły się i przenikały w dawnej kulturze chłopskiej. Pejzaż ukazują nam archiwalne fotografie, pocztówki i obrazy artystów, którzy zachwycali się mazowieckim krajobrazem i mieszkańcami łowickich wsi. Uzupełnieniem są wycinanki tworzone przez Łowiczan i prezentujące z perspektywy chłopa-rolnika krajobraz wiejski. W klimat księżackiego domu wprowadzają nas pocztówki, zdjęcia i wycinanki prezentujące „typy ludowe” z łowickiego oraz obrzędy rodzinne, szczególnie wesele ? jako wydarzenie tworzące i scalające chłopską rodzinę. Tutaj możemy też podziwiać słynne łowickie stroje z pocz. XX w i okresu międzywojennego, których najbogatszą w Polsce kolekcję posiada Muzeum w Łowiczu (ok. 1,5 tys. elementów ubiorów chłopskich męskich, kobiecych i dziecięcych – głównie świątecznych).
W części poświęconej świątyni – zarówno tej domowej jak i parafialnej zaprezentowane zostały elementy domowego ołtarzyka, święte obrazy wieszane we wnętrzach łowickich chałup, przydrożna kapliczka z figurą Matki Boskiej Skępskiej oraz ikonografia ukazująca Księżaków w drodze do świątyni, podczas modlitwy i pielgrzymujących do miejsc świętych. W sali poświęconej współczesnemu pejzażowi Łowickiego możemy obejrzeć eksponaty tworzone przez działających obecnie niezwykle aktywnie twórców ludowych pielęgnujących, kontynuujących i rozwijających w ciekawej formie regionalne tradycje.
Zaprezentowane zostały tu rzeźby i wycinanki zakupione przez Muzeum Łowiczu w 2013 r. w ramach projektu dofinansowanego przez MKiDN „Papier i drewno, poszerzenie kolekcji etnograficznej Muzeum Łowiczu”, a także inspirowane tradycją wyroby hafciarskie wykonywane dla turystów, jako pamiątka z regionu, a przez jego mieszkańców traktowane, jako wyraz przynależności do „małej ojczyzny”. Istotnym elementem tej części ekspozycji jest również strój łowicki, który współcześnie stał się symbolem polskiej kultury ludowej. Jest on do dziś wykonywany i noszony szczególnie z okazji słynnej procesji Bożego Ciała w Łowiczu, która w bieżącym roku została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO.
Magdalena Bartosiewicz
